BOR TEKNOLOJİLERİ - borate technology

Photo by kavusanphotography

A.B.D VE TÜRKİYE'DE BOR TEKNOLOJİLERİ

TÜRKİYE BOR TEKNOLOJİSİ

Dünyanın en büyük bor üreticisi ve tüketicisi olan A.B.D'de bor üretimi üç firma tarafından yapılmaktadır.

United States Borax and Chemical Corporation (U.S. Borax)

Türkiye'de de faaliyet gösteren, ingiliz R.T.Z. (Rio Tinto Zinc) adlı çok uluslu şirketin bir kolu olup dünyanın en büyük bor üreticisidir. Boraks üretimi Kaliforniya'nın tinkalden çözme, koyulaştırma, (tiknerleme) ve yıkama işlemlerinden sonra vakum kristalizatörlerde soğutulma işlemi sonucu bor türevleri elde edilmektedir. Kristallendirilen bor türevlerinin kısmen veya tamamen kristal suyu uçurularak satış ürünü elde edilmektedir. 

U.S. Borax"in rezervlerinde bulunan kernit (razorit) minerali önce kalsine edilip, öğütüldükten sonra sınıflandırılarak % 65 ve % 46 B2O3 içeren ürünler olarak yeni bir proses ile borik asit olarak değerlendirilmektedir. Yıllık kapasitesi 200.000 ton borik asit olan bu tesis Boran bölgesinde isletmeye alındıktan sonra Millington'daki borik asit tesisleri kapatılmış, sadece özel ürünler ve yüksek saflıktaki ürünler Millnington'da üretilmeye devam edilmektedir. 

Kerr-Mcgee Chemical Corporation;

Kerr-Mc Gee firması Kaliforniya'daki Searles Lake göl sularından üç ayrı üretim yöntemi ile boraks üretmektedir. Trona'da bulunan ve tesiste gölün alt ve üst kısımları ayrı ayrı işleme tabi tutulmasına rağmen temel işlem ürünlerin sırayla fraksiyonel kristalizasyon yöntemi ile ayrıştırılması metoduna dayanır. Potas, boraks pentahidrat ve borik asit gölün üst kısımlarından evaporatif (buharlaştırma) yöntemi ile elde edilir. Gölün alt kısımlarından ise karbonasyon yöntemi ile boraks elde edilir. Zayıf göl sularından ise özütleme (solvent ekstraksiyon) yöntemiyle de borik asit ve potasyum sülfatlar elde edilmektedir. Sodyum klorür ve diğer artıklar göle geri gönderilir. 

American Borate Company (A.B.C) 

Owens-Corning Fiberglass firmasının bir kuruluşu olan A.B.C. 1983 yılında kolemanit üretmek amacıyla Death Valley'de Billie madenin yeraltı işletmeciliği yöntemi ile çalıştırmaya başlamış ve çıkarılan % 18-20 B2O3 tenörlü kolemaniti Amargosa'daki flotasyon ve kalsinasyon tesisinde % 38-42 B2O3 tenörüne kadar zenginleştirmeye başlamıştı. Madende ayrıca üleksit ve probertit çıkarılmış olup basit bir eleme işleminden sonra satışı yapılmaktadır. 

Türkiye'den ithal edilen üleksitin daha ucuza gelmesi nedeniyle tekrar açılabilecekmiş gibi korumaya alınarak 1986 yılı sonlarına doğru üretimi durdurmuştur. Tenörün düşüklüğü, üretim maliyeti, zenginleştirme maliyeti ve ürünün A.B.D.'nin doğu kıyılarına nakliyat maliyetinin yüksekliği bu kararda önemli rol oynamıştır.  

TÜRKİYE BOR TEKNOLOJİSİ

Dünya rezervinin %65'inin bulunduğu, aynı zamanda da dünyanın ikinci büyük üreticisi olan Türkiye'de, bor ETİBOR tarafından üretilir. Türkiye'nin tek üreticisi olup bir kamu kuruluşudur.

Hammadde ve Konsantre Ürün

Türkiye'de üretilen bor hammaddesi ve konsantre ürün tamamen Etibor tarafından, Kırka ve Emet'te bulunan konsantratörlerde konsantre cevher elde edilmektedir. Emet'te bulunan konsantratörde kırma ve titreşimli eleme işlemleri sonrasında seperatörlerden geçirilen cevher; 25-100 mm iri cevher, 3-25 mm orta ürün ve 0-3 mm ince taneli ürün olarak klasifiye edilir. Kırka tesisinde de bor cevherleri, benzer şekilde zenginleştirilmeye tabi tutulmaktadır.Emet ocaklarından yılda 480.000 ton ham cevher üretilir. Emet'te ise 200.000 ton Hisarcık konsantre cevheri ve 56.000 ton Espey arsenikli cevheri olmak üzere iki farklı ürün elde edilir.

Konsantre Ürün ve Borik Asit

Emet ve diğer bölgelerden üretilen cevherlerin bir kısmı, Bandırma Asit Borik tesisine gönderilerek burada bulunan iki üniteden oluşan tesiste; çözme, evaporatör ve tiknerleme vb yöntemlerle son ürünler üretilir.

Kırka'da bulunan Bor Türevleri Tesisinde de Borat Türevleri Ürünleri üretimi yapılmaktadır. Kırka Tesislerinde Tincal cevheri üretilir.

Etibor'un mamul ürünleri Bandırma Asit Borik Tesislerinde üretilmekte ve dünya pazarına sunulmaktadır.

Boraks Dekahidrat (Na2B4O7.10H2O)

Boraks Pentahidrat (Na2B4O7.10H2O)

Borik Asit (H3BO3)

Sodyum Perborat (NaBO3.4H2O)

BOR İLE ÇALIŞAN ARABA

" Türkiye’nin İlk Borla Çalışan Otomobili Üretildi ve Testi Geçti" olarak bütün basında kamu oyuna bilimsel olarak detayları açıklanmadan, sansasyonel bir açıklama ile ortaya atılmıştır. Aslında burada bor ile çalışan araba söz konusu değildir, yani "YAKIT, BOR ELEMENTİ" değildir. Burada sadece bir yanıltma vardır, temelinde "YAKITI HİDROJEN" olan bir araba söz konudur. Açıkçası; Bor, HİDROJENİ YAKIT olan arabanın "BENZİN DEPOSU"dur.

Bor-hidrür (BH) bileşimi, kimya biliminde her kimyacının bildiği, HİDROJEN'i tutma yani BOR "KAPAN-TUZAK"lama için bor elementinin kullanılmasıdır.
(B+H----->BH)
olarak bilinen reaksiyondur. Bor elementinin Hidrojen ile bağı zayıfıtr ve basınç altında ise tutulan Hidrojen oranı artar. Basınç üzerinden kalkınca "KAPANLANMIŞ; TUZAKLANMIŞ HİDROJEN"in yaklaşık 2/3'ü serbestlenir. Bu bor teknolojisinde kullanılşacak arabaların temel teorisidir.

Bu konudaki temel bilgi sadece ana hatları ile aşağıdadır.

Bor ile çalışan arabaların temel teorisi

1- Bor-hidrür (BH) bileşimi oluşturan hidrojeni doğrudan kullanan teori

Borhidrür (BH) tabanlı hidrojen yakıtlı arabada, Hidrojen yakıtı; "benzin deposu bor ile doldurulmuş" olan depoya basınçla sıkıştırılarak, BOR HİDRÜR (BH) olarak depolanır. "Klasik içten yanmalı motora", boru ile basınç redüktörü ve ısıtma sonucunda depodan HİDROJEN getirilir. Motorun yakma hücresi dediğimiz yerinde hidrojen havanın oksijeni ile reaksiyona sokularak
2H + O2 -----> H2O (SU BUHARI)
olarak ekzosttan dışarı atılır. Bu reaksiyon sonucu ortaya çıkan patlama ile piston aşağıya itilir ve aracın krankı döner ve araçta yürümüş olur.

Bu teknoloji ile yapılan denemeler laboratuvarlarda olumlu görünsede, normal yaşam koşullarında uygulanmasının doğuracağı zararlar gözönüne alındığında uygulanmasının zor olduğu ortadadır. Örneğin, benzin depoları gibi hidrojen istasyonlarının her yerde kurulmuş olmasının zorluğu, hidrojen atomunun patlayıcı karakteri, araç kazalarında ise depoların patlaması ile ortaya çıkabilecek tümüyle bomba gibi aracın parçalarının çevreye yaılması, yangınlara müdahale edilemeyecek olması vb. birçok öngörüler ortadadır.

2-Bor-hidrür (BH)'den hidrojeni elektrik üretiminde (elektrik enerjisine dönüştürerek) kullanan teori

Bu teoride, "benzin deposu" olan "bor-hidrür deposundan BH" basınç ortadan kalkması sonrasında serbestlene HİDROJEN'in iyonisazyonundan yararlanılarak elekrtrik üretimini esas alır.

Ortaya çıkan elektrik akımı, "klasik içten yanmalı motor" yerine takılmış olan elektrik motoru ile hareket sağlanır. Burada "hidrojen" elektri,k üretmek için yakıt olarak kullanılır.

Elketrikli araçlardaki ana sorun ise, yalıt olan elektriğin depolanmasıdır, bunun klasik elektrik deposu "AKÜMÜLATÖR" olan arçlar olarak düğşünüldüğünde araç içerisinde özellikle "KURŞUN YOLLU AKÜMÜLATÖR" hacmi ve ağırlığı düşünüldüğünde ekonomik olmadığıda ortadadır. Bu nedenle bir alternatif olarak düşünülmüş ve BH tabanlı hidrojenli yakıt hücreli araçlar modeli teorisi geliştirilmiştir.

Ancak, yukarıdaki araçlar için, hem yakıtın dağıtımı ve depolanması, hemde bu yakıttan kaynaklanacak kazalar ve kullanımın gerçek hayttaki uygulanabilirliğinin çok zayıf olması sorunları bu model içinde geçerlidir.

"Bilgi notu: Atlas 1ı-VI olan ve aya giden füzelerde de HİDROJEN yakıt olarak kullanılmıştır. tehlikenin ne denli büyük olduğunu beöylece analamak mümkün olacağı kanısındayım."

SONUÇ

SONUÇ OLARAK BOR İLE ÇALIŞAN ARABA SADECE BİR BİR SANSASYONEL OLGUDUR VE GERÇEK HAYATTA DA UYGULANMASI OLANAKSIZ BİR PROJEDİR.
ÜZÜCÜ OLAN BU PROJENİN; "ZAYIF DERECEDE BİLGİ TOPLUMU" OLAN TOPLUMLARA, BİR DEVRİM VE YENİLİK OLARAK TAKDİM EDİLEREK, TOPLUMLARIN HAYAL PEŞİNDE KOŞTURULMASIDIR.

Kaynak:

Etibor Ürün Katalogları

Industrial Minerals Magazine dergileri

https://pchocasi.com.tr/turkiyenin-ilk-borla-calisan-otomobili-uretildi-ve-testi-gecti-22054/

Placeholder Image
Placeholder Image
Placeholder Image